Türkiye’nin Kore’ye asker gönderme kararı ve gönderilecek birliğin teşkili

BM’nin çağrısı üzerine 25 Temmuz 1950’de Bakanlar Kurulu’nun Güney Kore’ye kuvvet gönderme kararı vermesi üzerine, Genelkurmay Başkanlığı tugay seviyesinde bir birliği Kore’ye gönderilmek üzere görevlendirmiştir. Yurdun çeşitli yörelerinde bulunan birliklerden oluşturulan Kore Tugayı’nın komutanlığına Tuğgeneral Tahsin YAZICI, 241’inci Piyade Alay komutanlığına ise Albay Celal DORA atanmıştır. Tugay, tercihen gönüllü olarak seçilen subay, astsubay ve erlerden oluşmuştur.

​

1’inci Türk Tugayı’nın Kore’ye intikali ve savaşa hazırlanması

​

25 Eylül 1950 tarihinde İskenderun limanından hareket eden 5083 kişilik 1’inci Türk Tugayı, 24 günlük bir deniz yolculuğundan sonra 18 Ekim 1950 tarihinde, Kore’nin güneyindeki Pusan Limanına ulaşmıştı. Bu yolculuk 5 gemi ile yapılmıştır. 3 gemi (General J.H.Mc.Rae, General W.G.Haan, Private E.H.Jhonson transportları) personeli, 2 gemi (La Fayette Victory, Cornell Victorry şilepleri) malzemeleri taşımıştır. Türk Tugayı iki gün sonra, Pusan’dan kuzeydeki Taegu şehrine trenle intikal etmiş ve burada savaş hazırlıklarına başlamıştır.

​

“North Star-Kutup Yıldızı” kod adı verilen Türk Tugayı, 8’inci Amerikan Ordusu 25’inci Tümeni’nin emrine verilmişti. Başlangıçta Türk Tugayı’na; gerilla ile mücadele etmek, yolların ve köprülerin güvenliğini sağlama görevi verilmiştir.

​

Türk Tugay’ının Kore’ye ayak basmasından önce savaşın genel durumu

​

Kuzey Kore ordusunun 25 Haziran’da başlattığı taarruz sonucunda Pusan’a çekilmiş olan Birleşmiş Milletler ve Güney Kore ordusu, üç ay sonra Kuzey Kore ordusuna karşı taarruza başladı. Amerikan 10’uncu Kolordusu 15 Eylül 1950’de Seul’un batısındaki Inchon’a denizden baskın tarzında bir çıkarma yapmış ve 16 Eylül’de Pusan köprübaşı mevzilerindeki BM ve G.Kore orduları da K.Kore ordusuna karşı taarruza başlamışlardı. Bu karşı taarruz sonucunda, K.Kore ordusu bozguna uğrayarak geri çekilmek zorunda kalmıştı.

​

BM ordusu, 28 Eylül’de başkent Seul’ü düşmandan geri aldı ve 38’inci Paraleli süratle geçerek, Çin sınırına dayandı. Birleşmiş Milletler ordusu K.Kore kuvvetlerine son darbeyi vurmak ve Kore yarımadasının dışına sürmek amacıyla 24 Kasım 1950 tarihinde genel taarruz yapmaya karar vermişti. BM ordusu komutanı General Mc.Arthur zaferden çok emin idi. Savaşın kısa zamanda sona ereceğini, askerlere Noel’de ülkelerine dönebileceklerini söylemişti.

​

K.Kore ordusunun gücü BM ordusu karşısında yetersizdi. Bu nedenle BM ordusu karşısında tutunamamış ve geri çekilmek zorunda kalmıştı.  Genel taarruza başlayacak BM ordusunun K.Kore ordusuna son darbeyi vurması an meselesiydi. Ancak beklenmedik bir durum ortaya çıktı, Komünist Çin savaşa katılıyordu.

​

Başlangıçta Çin doğrudan savaşa katılmamıştı. Ancak, 25 Haziran’da savaşın başlamasıyla birlikte binlerce Çin askeri, gerilla görünümünde, K.Kore ordusu ile birlikte G.Kore topraklarına girerek BM ordularının yan ve gerilerinde faaliyetlere başlamıştı. Çin, BM ordularının kendi sınırına yaklaşması karşısında, “Komşusu istilaya uğrarken Çin ulusu kayıtsız kalamaz, Japonların yaptığı gibi bu kez de Amerikalılar Kore üzerinden bütün Çin’i ve Asya’yı istilaya başlamışlardır.” diyerek, savaşa ilgisiz kalmayacağını göstermiştir.

​

26 Kasım 1950’de, on binlerce Çin askeri birkaç koldan sınırı geçerek, BM ordularına karşı aniden karşı taarruza başladı. Çin ordusunun karşı taarruzu karşısında, başta Amerikan askerleri olmak üzere, Güney Kore ve diğer BM askerleri bozguna uğrayarak süratle geri çekilmeye başladılar.

​

Türk Tugayı’nın savaşa katılması

​

Birleşmiş Milletler ordusunun 24 Kasım’da başlatacağı kesin sonuçlu genel taarruza katılmak üzere Türk Tugayı’nın Kunuri bölgesinde toplanması emredildi. Chongdon bölgesinde bulunan Türk Tugayı, 22 Kasım 1950’de bulunduğu yerden hareket ederek, 26 Kasım 1950’de Kunuri bölgesine intikalini tamamladı.

​

Türk Tugayı Kunuri’ye intikalini henüz tamamlamışken, Çin ordusu 26 Kasım’da taarruza başladı. Çin ordusunun bu ani taarruzu karşısında bozulan BM ordusu geri çekilmeye başlayınca, bu çekilişi himaye etmek ve emniyeti sağlamak üzere Türk Tugayı görevlendirildi. Tugay’a Kunuri’nin doğusunda bulunan Tockhon şehrinin Çinlilerden önce ele geçirilmesi emredildi. Böylece Türk askeri savaşa fiilen katılmış oldu.

​

Türk Tugayı, kısmen yaya kısmen motorlu olarak, dar bir şose üzerinden Tokchon istikametine doğru, 26 Kasım saat 18.00’den itibaren yürüyüşe başladı. Çin kuvvetlerinin daha önceden Tokchon şehrine ulaştıkları haberinin alınması üzerine Tugay Komutanı Tuğgeneral Tahsin Yazıcı, yürüyüşe son vererek savunmaya elverişli olan, Choyangmyon kesimine dönüp Kunuri-Tokchon yolunu orada tıkama kararı aldı.

​

Kunuri-Tokchon yolu, dağlık alanda, iki aracın karşılıklı geçişine ve manevraya izin vermeyen,  etrafı sarp, kayalık ve uçurumlarla çevrili dar bir yoldu. Geriye gelişi güzel çekilen BM ordusu, düşmandan kaçan sivil halk (sivil halkın içinde gerillalarda bulunuyordu) bu dar yolda birliklerin harekatını güçleştiriyordu.

​

Çin kuvvetleri ile temas 28 Kasım gece yarısından sonra oldu. Keşif Takımı 28 Kasım, saat 01.00 sıralarında Karilliyong Dağında Çinlilerin baskının uğradı. Bu baskında çok sayıda askerimiz şehit oldu, yaralandı ve esir edildi.

​

Bu saldırı, Türk askerinin düşmanla, yani Çin askerleri ile ilk teması olmuştur. Türk Tugayı, düşmanın ilerleyişini yavaşlatmak ve durdurmak maksadıyla Kunuri’de oyalama muharebeleri yaparak geri çekilmiştir.

​

28 Kasım 1950 tarihinde düşmanla ilk teması sağlayan Türk askeri savaşın sona erdiği 27 Temmuz 1953 tarihine kadar; savaş azim ve iradesini koruyarak, Kore Savaşının her safhasında her türlü muharebe harekatına katılmış, üzerine düşen tüm görevleri en iyi şekilde yerine getirmiştir. Kore Savaşı’na 1,2,3 ve 4’üncü Türk Tugayları katılmıştır. Türk Tugaylarının icra ettiği bu muharebeler Kore Savaşı’nın seyrini ve kaderini etkilemiştir. Bu muharebelerden önemli olanlar kısaca aşağıya çıkarılmıştır.

​

1.KUNURİ MUHAREBELERİ: (26-30 Kasım 1950)

• Wavon Muharebesi,

• Sinnimni Muharebesi,

• Kaechon (Pongmyongni) Muharebesi,

• Kunuri Boğazı Muharebesi,

• Sunchon Boğazı Muharebesi.

• 2. KUMYANGJANGNİ MUHAREBESİ: (25-27 Ocak 1951)

• 3. BAŞKENT SEUL’UN SAVUNULMASI (TAEGYEWOVNİ MUHAREBESİ) (13-18 Mayıs 1951)

• 4. MUHAREBE İLERİ KARAKOLU MUHAREBELERİ

• Elko, Karson, Büyük ve Küçük Vegas, Batı ve Doğu Berlin Muharebeleri. 

• Bu muharebeler hakkında kısa bilgi aşağıda yer almaktadır.

• ​

KUNURİ MUHAREBELERİ : (26-30 Kasım 1950)

​

Wavon Muharebesi (28 Kasım 1950)

​

Tugay Keşif Takımı’nın 28 Kasım saat 01.00 sıralarında Karilliyong Dağında Çinlilerin baskının uğraması üzerine Türk Tugayı daha geride, Wawon’da düşmana karşı savunmaya geçti. Çin birlikleri, 28 Kasım, saat 08.00’den itibaren saldırılarını Wawon’da Türk Tugayı’na yöneltti. Tugay çok üstün sayıda düşmana karşı başarılı savunma yaparak, düşmanın ilerleyişini akşama kadar durdurmuştur. Buna rağmen,  takviye alan düşman saldırılarını artırarak sürdürmeye devam etmiştir. Birliklerimizin kuşatılma tehlikesiyle karşı karşıya kalması üzerine, Tugay Komutanı, birliklere 5 km. kadar geride bulunan, Sinnimni mevzilerine çekilme emrini vermiştir. 

​

Sinnimni Muharebesi (28/29 Kasım 1950)

​

Wawon’dan Sinnimni’ye çekiliş 28 Kasım saat 18.00 başlamıştı. Bazı düşman birlikleri çekilen birliklerimizden önce Sinnimni’ye hakim tepelerde mevzilenmişti. Düşman, 28/29 Kasım 1950 gece yarısı, Sinnimni köyünün içinde ve civarındaki tepelerde mevzilenen birliklerimizi yoğun ateş altına aldı. Düşmandan kaçan sivillerin arasına karışan düşman gerillaları Sinnimni köyü içerisinde gizlenerek düşmanın saldırısıyla eş zamanlı olarak birliklerimize ateş açmışlardı. Bu saldırı, birliklerimizde büyük zayiata, araç, silah ve mühimmat kaybına neden oldu. Düşman bazı birliklerimizi kuşattı ve geri çekiliş yolunu kesti. Sinnimni’de kahramanca savaşan birliklerimiz, Amerikan uçaklarının ve bir tank takımının ateş desteği ile çemberi kırarak Kaechon bölgesine çekildi.

​

Kaechon (Pongmyongni) Muharebesi (29 Kasım, saat: 17.00)

​

Sinnimni’den  Kaechon’a çekilen Tugay birliklerine karşı düşman baskısını artmış ve birliklerimizin mevzilerinin gerisine sarkarak kuşatma hareketlerine devam etmiştir. Tugayla beraber hareket eden bir Amerikan piyade taburu hiç haber vermeden cepheden geri çekilmiştir.  Amerikan taburunun geri çekilmesiyle cephede oluşan boşluktan Çin birliklerinin Tugayı kuşatma tehlikesi ortaya çıkmıştı. Bu durum karşısında Tugay da kuşatılmamak için 29 Kasım saat 17.30’dan sonra geri çekilmeye karar vermiştir.

​

Kunuri Boğazı Muharebesi (29 Kasım, saat: 17.30-30 Kasım, saat: 03.00)

​

Kaechon’dan Kunuri’ye giden yol dar bir boğazdan geçmektedir. Bu boğaz düşman tarafından tutulmuştu. Ağır zayiat verilmesine rağmen birliklerimiz vuruşa vuruşa boğazı geçtiler ve 30 Kasım saat 03.00’de Kunuri’ye ulaştılar. 

​

Sunchon Boğazı Muharebesi  (Pyongyan’a Çekiliş-30 Kasım, saat 03.00-18.00)

​

Kunuri’den Pyongyan’a çekilişte, Türk birliklerinin yanı sıra Amerikan birlikleri de çekilmekteydi. Suncon Boğazı’ı Çin birlikleri tarafında önceden tutulduğu için bu boğaz, küçük guruplar halinde yapılan çetin ve kanlı mücadeleler sonucu geçilmiş ve birliklerimiz ilk toplanma bölgesi olan, Pyongyan’a ağır zayiat vererek ulaşmışlardı.

​

Kunuri Muharebeleri,  birbirini takip eden; oyalama, çemberi yarma, kurtulma ve imha mu­harebeleridir. Kore’ye geleli henüz bir ay olan Türk Tugayı bu muharebeler ile; 26 Kasım 1950’de çok üstün sayıdaki K.Çin kuvvetlerinin baskın şeklinde başlayan saldırısından dolayı geri çekilmeye başlayan Birleşmiş Milletler kuvvetlerinin yan ve gerilerini korumuş, düşmanı oyalayarak bu kuvvetlerin emniyetli bir şekilde geri çekilmeleri için yeterli zamanı (3 gün) kazandırmıştır. Bu suretle BM kuvvetleri fazla zayiat vermeden emniyetli bir şekilde geri çekilmiş ve K.Çin Ordusu tarafından kuşatılarak imha olmaları önlenmiştir. Türk Tugayı da kendisini birkaç kez çepeçevre kuşatan düşman çemberlerini yararak, çok zayiat vermesine rağmen her defasında imhadan kurtulmayı başarmıştır. Kunuri Muharebelerinde Türk Tugayı’nın zayiatı; 767 subay, astsubay ve er’dir. (218 şehit, 455 yaralı ve 94 kayıp) Bu zayiat tugay mevcudunun yaklaşık yüzde yirmisidir.

​

8’inci Ordu Komutanı Korgeneral Walker, Kunuri Muharebeleri’nden sonra Türk askeri hakkında şunları söyledi: “Türklerin en keskin silah olduğunu çabuk öğrendik. Bugün burada sizlere 8’inci Ordu Komutanı sıfatı ile hitap edebiliyorsam bunu Türk Tugayı’na borçluyum.”

​

1’inci Türk Tugayının Kunuri Savaşlarında göstermiş olduğu olağanüstü başarı, dünya basınında ve siyasi çevrelerde derin akis yaratmıştır.

​

2. KUMYANGJANGNİ MUHAREBESİ: (25-27 Ocak 1951)

​

Kunuri Muharebelerinden sonra Komünist Çin ve K.Kore ordularının güneye ilerleyişleri durmadan devam etmiştir. Düşman, 5 Ocak 1951 tarihinde başkent Seul’u tekrar işgal ettikten sonra bütün kuvvetlerini Han nehrinin güneyine geçirmiştir. . Düşmanı durdurma çabaları bir sonuç vermiyordu. İnisiyatifi ele geçiren Çin kuvvetleri BM kuvvetlerine arka arkaya darbeler indirerek ilerliyorlardı. Kar, kış kıyamette, üst üste kaybedilen muharebeler ve uğranılan kayıplar, BM askerlerinin morallerini olumsuz etkilemişti. Çinliler, önünde durulamaz ve baş edilemez bir varlık haline gelmişlerdi. BM ordusunu yıkıcı, dağıtıcı ve çökertici bir panik havası sarmıştı.

​

Düşman ordusu, Han nehrinin güneyinde, Sarı Deniz’den Doğu Deniz’e kadar uzanan hatta mevzi işgal ederek savunmaya başlamıştı. Bu hatta savunan düşmanın durumunun açıklığa kavuşturulması gerekiyordu. Bu maksatla BM ordusu, düşmanın kuvvetini keşfetmek, yığınağını bozmak ve zayiat verdirmek amacı ile taarruzi keşif yapılmasına karar vermiştir. Geri çekilmeler yüzünden bozulmuş olan moralin düzelmesi ise ancak zafer kazanmakla mümkün olacaktı.

​

Bu kapsamda, Türk Tugayı’na yıpratıcı taarruz görevi verilmişti. Türk Tugayı 25 Ocak 1951 günü, savunan düşmana karşı iki koldan taarruza başladı. Çinli askerlerin büyük bir inat ve dirençle, bütün varlıklarını koyarak savundukları mevziler Türk askerinin süngü hücumu ile bir bir ele geçirilmeye başlandı. Kumyangjangni kasabası ele geçirildi. 26 Ocak’ta düşman mevzileri tamamen imha edildi.

​

Kore Savaşı’nın en kanlı muharebesi olarak nitelenen Kumyangjangni Muharebesi, Türk Tugayı’nın bu savaştaki ilk taarruz muharebesidir. Bu muharebeyi gözetleme yerinden izleyen Amerikalılar, muharebe sahasındaki çok sayıda düşman ölülerini ve düşmanın terk ettiği silahları görünce şaşkınlıklarını gizleyememişlerdi. Düşman ölüleri ya alınlarından kurşunla vurulmuş, ya da süngülenmişlerdi. Kumyangjangni Muharebesi’nde elde edilen zafer, inatla savunan ve hayatları pahasına mevzilerini terk etmeyen Çinli askerlere karşı, yakın boğuşma ve süngü hücumu ile elde edilmiştir.

​

Türk askeri, Kumyangjangni’de, kendisinden üç misli kuvvetli düşmana karşı kazandığı bu zaferle, düşmanın yenilebilir olduğunu göstermiş ve Çin ordusu karşısında sürekli geri çekilen BM ordusunun moralini yükselterek düşmana karşı harekete geçmesini sağlamıştır. Bunun sonucu olarak, BM kuvvetleri bütün cephede taarruza başlayarak, düşmanı 38’inci paralelin kuzeyine sürmeye başarmıştır.

​

Bu muharebede; Türk Tugayı’ndan 12 asker şehit olmuş, 31’i de yaralanmıştır. Öldürülen düşman sayısı 1.734’dür. (1734 düşman ölüsü, muharebe meydanında bizzat Amerikalı askerler tarafından sayılarak tespit edilmiştir.)

​